Als we aan het fotograferen zijn denken we meestal niet na over het formaat van de foto. Op zich is dat begrijpelijk vooral ook voor diegene die met een nabewerkingsprogramma werkt zoals Lightroom. Dan kun je dat veelal achteraf doen. Maar ook daar wordt vaak niet het optimale resultaat gehaald omdat de uitsnede van de foto achteraf niet mogelijk is zoals je wenst. Als je besluit je foto’s te printen of uit te laten printen is de witruimte op de foto ook nog van belang voor het effect van een foto. Natuurlijk kun je met de uitsneden van de foto’s niet altijd vooraf nadenken. Denk bijvoorbeeld aan een trouwrapportage waar het moment van fotograferen juist ook heel belangrijk is.

De eerste tip is in ieder geval: als je een goede camera hebt gebruik dan een ruim kader waardoor je achteraf makkelijk uitsneden kan maken zonder dat je de essentie van de foto verliest. Mocht je de tijd hebben, bijvoorbeeld bij stilstaande beelden zoals portretten, landschappen en stillevens heb je de kans daar wel vooraf over na te denken. Als je dat doet zul je zien dat het resultaat behoorlijk kan verbeteren.

Op Rotterdamse Fotografieschool heb ik geleerd dat onze blik van nature ingesteld staat op een horizontaal beeld. En we kijken gewoonlijk van links naar rechts. Bij een verticaal beeld moeten we bij de meeste camera’s ook ongewone handelingen doen behalve bij de smartphones want daar zijn we juist gewend verticaal te fotograferen.

Mijn advies, probeer dingen uit, ga eens kijken wat verticale en horizontale foto’s doen. Mij viel op dat sommige onderwerpen zich beter voor verticaal lenen en andere voor horizontaal. Fotografeer ze beide en kijk eens naar de resultaten. In een van mijn fotografieboeken zag ik geweldige resultaten met extra lange verticale beelden, zoals bloemen en bomen.

Soms is juist vierkant het goede formaat en toont dat ineens veel beter dan een horizontale foto. Maar zorg er wel voor dat je achteraf de ruimte hebt om naar vierkant terug te gaan. Kijk ook naar de mogelijkheden van je camera als het gaat om formaten als je achteraf moeilijk vindt te veranderen.

Tot slot als fan van fysieke afdrukken van je mooiste foto’s is ook de witverdeling op een foto nog van groot belang. Mijn ervaring is aan de onderkant iets meer wit te kiezen dan bovenaan. Je zult zien dat het bijna altijd de foto ten goede komt.

Een paar voorbeelden Bij het maken van de portretfoto’s van een hond merkte ik dat vierkante foto’s de beste keus was. Dat maakte de foto’s spannender.

Voor landschappen geldt dat de horizontale foto’s vaak de beste resultaten opleveren en dan nog speciaal de 16 bij 9 foto’s zoals bij deze foto van de broekpolder.

Bij de volgende natuurfoto in de Pannenhoef in Noord-Brabant zorgen het hekje en de bomen voor een extra diepte in de foto die juist door het staande formaat wordt versterkt.

Ga eens aan de slag met het formaat van de foto en probeer al bij het fotograferen na te denken in welk formaat het resultaat het beste zou zijn. Weet je het niet van te voren hou er dan vooraf rekening mee zodat je achteraf alle mogelijkheden op elk formaat behoudt.